«Από δε αρχής κτίσεως άρσεν και θήλυ εποίησεν αυτούς˙ ένεκεν τούτου καταλείψει άνθρωπος τον πατέρα αυτού και την μητέρα, και έσονται οι δύο εις σάρκα μίαν˙ ώστε ουκέτι εισίν δύο αλλά μία σαρξ» (Μάρκου, 10, 6-8).
Οι ανωτέρω λόγοι του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού αποτελούν την βάση της πίστεως της Εκκλησίας, ότι το Μυστήριο του Γάμου εθεσπίσθη με την ευλογία του Θεού ήδη από την στιγμή της θείας δημιουργίας. Ο Απόστολος Παύλος στην προς Εφεσίους Επιστολή παραλληλίζει την ένωση του ανδρός και της γυναικός με την ένωση του Νυμφίου Χριστού με την Νύμφη Εκκλησία.
Έτσι, ο φυσικός δεσμός του ζεύγους είναι και πνευματικός με την ευλογία του Θεού Δημιουργού και του εκκλησιαστικού αγιασμού. Αν και η πατερική θεολογία θεωρεί την ευλογημένη ένωση του ζεύγους ως ήδη ολοκληρωμένο μυστήριο, εν τούτοις τονίζει με έμφαση και την κύρια συνέπεια αυτού, δηλαδή την απόκτηση τέκνων.
Είναι αξιοσημείωτο, ότι ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, συνοψίζοντας την πατερική παράδοση, γράφει ότι ο γάμος «εθεσπίσθη» για να πολεμηθή ο έσχατος εχθρός του ανθρώπου, ο θάνατος (… ώστε διά το μη εκτριβήναι και αναλωθήναι υπό του θανάτου ο γάμος επινενόηται, ως αν διά της παιδοποιίας το γένος των ανθρώπων διασώζηται).
Η Ορθόδοξος Εκκλησία δεν τελεί το Μυστήριο του Γάμου:
- Με αλλοδόξους ή με μέλη χριστιανικών Ομολογιών, οι οποίες δεν αποδέχονται τον μυστηριακό χαρακτήρα του Βαπτίσματος
- Από της 12ης Δεκεμβρίου μέχρι και της εορτής των Χριστουγέννων
- Την Κυριακή του Πάσχα
- Κατά την Μεγάλη Τεσσαρακοστή και την Μεγάλη Εβδομάδα. (Σημείωση: Σε περίπτωση απολύτου ανάγκης, ο Εφημέριος της Ενορίας εισηγείται γραπτώς στον Μητροπολίτη την έκδοση ειδικής αδείας για την τέλεση του Γάμου, εκθέτων τους λόγους, οι οποίοι επιβάλλουν την εσπευσμένη τέλεση του Μυστηρίου εντός της Μ. Τεσσαρακοστής. Μετά την έκδοση της ειδικής αδείας του Σεβ. Μητροπολίτου, ο Γάμος μπορεί να τελεσθή μόνο το Σάββατο ή την Κυριακή της 2ας, 4ης και 5ης Εβδομάδος των Νηστειών).
- Κατά την περίοδο της νηστείας του Δεκαπενταυγούστου.
- Την 5η και 6η Ιανουαρίου, την 14η Σεπτεμβρίου και την 29η Αυγούστου.
Για την τέλεση του Μυστηρίου του Γάμου απαιτούνται:
- Η παρουσία ορθοδόξου Παρανύμφου
- Πιστοποιητικό τελέσεως πολιτικού Γάμου, συμφώνως προς την νομοθεσία της χώρας
- Πιστοποιητικό Ελευθερογαμίας των μελλονύμφων
- Αρχιερατική άδεια τελέσεως του Γάμου
- Πιστοποιητικό Βαπτίσεως του μη ορθοδόξου μέλους (Αφορά στην περίπτωση μικτού γάμου).
Σημείωσις: Η για διαφόρους λόγους μετανάστευση προσώπων και η εγκατάστασή τους σε χώρες όπου υπερτερούσαν αριθμητικώς πληθυσμοί άλλων χριστιανικών Δογμάτων, η ανάπτυξη της Ορθοδόξου Διασποράς και η συν τω χρόνω απόκτηση συνειδήσεως των νεωτέρων γενεών, ότι πλην της οιασδήποτε εθνικής των ταυτότητος, είναι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, και η εξ αρχής δημιουργία ορθοδόξων πυρήνων διά της προσελεύσεως στην Ορθοδοξία πιστών προερχομένων από εθνότητες παραδοσιακώς μη ορθόδοξες, συνθέτουν την σύγχρονη πραγματικότητα –και πρόκληση- της εκκλησιαστικής ποιμαντικής της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Μία από τις κύριες πτυχές της πραγματικότητος αυτής είναι η αναπόφευκτη πράξη αναζητήσεως συζύγου εντός του αριθμητικώς υπερτερούντος μη ορθοδόξου πληθυσμού. Τούτο εδημιούργησε το θέμα των λεγομένων μικτών γάμων. Η Ορθόδοξη Εκκλησία, γνωρίζοντας καλώς όλα τα ανωτέρω, και παρά τα ιεροκανονικώς θεσπισμένα, προβαίνει κατ’ οικονομίαν –και όχι κατ’ ακρίβειαν- στην ιερολογία αυτών των μικτών γάμων, με μοναδικό γνώμονα την ποιμαντική φροντίδα για τα πνευματικά της τέκνα.
Επειδή στο θέμα των μικτών γάμων παρατηρούνται συγχύσεις, ασφαλώς μόνον από άγνοια των ενδιαφερομένων, καλόν θα είναι να διατυπωθή με σαφήνεια, ότι ο χαρακτηρισμός ενός Γάμου ως μικτού οφείλεται στο γεγονός ότι το ένα μέλος είναι πιστός/η της Ορθοδόξου Εκκλησίας και το άλλο πιστός/η ενός άλλου χριστιανικού Δόγματος ή Ομολογίας. Σε περιπτώσεις μικτών γάμων το Μυστήριο ιερολογείται από ορθόδοξο λειτουργό (Επίσκοπο ή Πρεσβύτερο) κατά την ορθόδοξη εκκλησιαστική τάξη.
Η παρουσία σε μερικές περιπτώσεις λειτουργού άλλου δόγματος, η οποία εσφαλμένως θεωρείται από ωρισμένους ως σύμπραξη σε μικτή τελετή, αποτελεί παράκληση του μη ορθοδόξου μέλους, αυτός δε ενεργεί κατά την δική του εκκλησιαστική πράξη εκτός του χρόνου του ορθοδόξου Μυστηρίου. Η συμφωνία αυτή είναι προιόν της προσπαθείας ωρισμένων τοπικών επιτροπών Θεολογικού Διαλόγου. Οι Εφημέριοι των Ενοριών, πάντοτε με προθυμία, εξηγούν αρκούντως τις τυχόν ανακύπτουσες απορίες επί του θέματος.
Παρατηρήσεις:
1. Σε περίπτωση δευτέρου ή τρίτου γάμου, το ενδιαφερόμενο μέλος οφείλει να προσκομίση, επίσης, το πολιτικό Διαζύγιο και το εκκλησιαστικό Διαζύγιο του προηγουμένου γάμου. Σε περίπτωση κατά την οποία ο γάμος ελύθη διά θανάτου, το ενδιαφερόμενο μέλος πρέπει να προσκομίση το Πιστοποιητικό θανάτου του κοιμηθέντος μέλους.
2. Το Πιστοποιητικό Ελευθερογαμίας και η Αρχιερατική Άδεια τελέσεως Γάμου εκδίδονται από την Ιερά Μητρόπολη, τη προτάσει των Ιερέων των ενοριών.
